Thiền viện Tuệ Quang tọa lạc tại số 13 đường Linh Trung, phường Linh Trung, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh. Đây là ngôi thiền viện đầu tiên thuộc Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử nằm ở trung tâm thành phố, là nơi tu học theo sự hướng dẫn của Thiền sư Thích Thanh Từ – vị Thiền sư chủ trương khôi phục dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử đời Trần – dòng thiền mang đậm sắc thái văn hóa riêng của người Việt Nam. Mặc dù ở trong khu dân cư đông đúc, nhưng với diện tích 6.000m2 được bao phủ bởi nhiều mảng xanh thiên nhiên và sự kết hợp hài hòa của các công trình kiến trúc mang đậm tính truyền thống, đã giúp cho Thiền viện Tuệ Quang toát lên một vẻ đẹp xanh mát, hài hòa và thanh thoát, đồng thời trở thành điểm đến tu tập, tham quan của cộng đồng Phật tử và những người yêu mến Phật giáo.
Cũng như phần lớn các ngôi chùa ở Nam Bộ xưa còn lại ngày nay, lịch sử hình thành và phát triển của Thiền viện Tuệ Quang trải qua nhiều giai đoạn. Lúc đầu, ngôi thiền viện này vốn là một ngôi chùa nhỏ có tên Huỳnh Võ Tự, được cụ Huỳnh Hữu Nho (pháp danh Minh Trí) – một người vốn xuất thân từ hàng danh gia vọng tộc – khởi công xây dựng trên mảnh đất hương quả của gia đình vào ngày mùng 4 tháng 10 năm Canh Ngọ (20/11/1930). Sau khi dựng xong, cụ đặt tên ngôi chùa này là Chùa Huỳnh Võ – tên gọi Huỳnh Võ này vốn là sự kết hợp giữa họ cha và mẹ của ông là cụ ông Huỳnh Hữu Thể và cụ bà Võ Thị Sô.
Khác với phần lớn những vị quan chức, hào phú ở Nam Bộ trước đây bỏ tiền ra xây chùa làm nơi hương quả của gia tộc, vốn là một người Phật tử thuần thành và am hiểu Phật pháp, cụ Huỳnh Hữu Nho ý thức rõ giá trị ngôi chùa nằm ở chỗ hoằng dương Phật pháp chứ không chỉ đơn giản là nơi tưởng niệm gia tộc. Vì vậy khi xây dựng xong cụ đã thỉnh quý Thầy về trụ trì, nhưng trong thời chiến mọi việc không thể tiến triển đúng như tâm nguyện. Hiểu được thâm ý của cha, năm 1967 con gái cụ Nho là bà Huỳnh Thị Nga, pháp danh Thanh Huệ (về sau xuất gia là Sư cô Thích nữ Huệ Định) đã cúng dường ngôi chùa Huỳnh Võ và khu đất xung quanh với diện tích 47.240m2 cho chư tôn Hòa thượng lúc bấy giờ là HT.Thích Hành Trụ, HT.Thích Thiện Hòa, HT.Thích Trí Tịnh và HT.Thích Trí Thủ để các ngài xây dựng Pháp Bảo Viện, làm nơi phiên dịch Tam tạng kinh điển. Công trình Pháp bảo viện được bắt đầu bằng buổi lễ an vị tôn tượng Bồ tát Quán Thế Âm vào ngày 19/02/ năm Ất Mão (1975). Sau đó, mặc dù rất tâm huyết, nhưng vì nhiều lý do khách quan, việc xây dựng Pháp Bảo Viện và công tác dịch thuật kinh điển đã không đủ duyên để thực hiện. Ngày 31/12/1982, chư tôn Hòa thượng đã ký bàn giao lại khu đất và chùa Huỳnh Võ cho bà Huỳnh Thị Nga.
Năm 1993, Nhà nước có kế hoạch xây dựng khu chế xuất Sài Gòn – Linh Trung. Chùa Huỳnh Võ và khu đất đều nằm trong quy hoạch nên phải giải tỏa.
Ngày 19/04/1996, UBND TP.Hồ Chí Minh ký Quyết định 61/QĐUB QLĐT cho cô Lê Thị Lan – trưởng nữ của bà Huỳnh Thị Nga nhận 6.000m2 tại ấp 2, xã Linh Trung, huyện Thủ Đức (tức khu đất khuôn viên Thiền viện hiện tại) để tái thiết chùa Huỳnh Võ.
Lễ đặt đá xây dựng lại chùa Huỳnh Võ tại khu đất mới được cử hành vào ngày 06/03/Bính Tý (23/04/1996) dưới sự chứng minh của HT.Thích Huệ Hải, thành viên Hội đồng Chứng Minh, viện chủ chùa Từ Quang và TT.Thích Đạt Niệm, Chánh đại diện Phật giáo huyện Thủ Đức lúc bấy giờ. Các hạng mục công trình của ngôi chùa gồm: Cổng tam quan, chánh điện, nhà tổ và nhà trù. Tất cả chi phí tái thiết đều do hai người con gái của bà Nga là cô Lê Thị Lan, pháp danh Thanh Liên và cô Lê Thị Mỹ, pháp danh Thanh Nguyệt cúng dường. Đến ngày 19/11/Đinh Sửu (18/12/1997), chùa Huỳnh Võ chính thức cử hành lễ Khánh thành và An vị Phật.
Năm 1998, tiếp tục tâm nguyện của cha chưa thực hiện được trước đó, lần này bà Nga và toàn thể con cháu quyết định cúng dường chùa Huỳnh Võ cho Hòa thượng Thích Thanh Từ. Lễ cúng dường được cử hành tại chùa Huỳnh Võ ngày 08/08/Mậu Dần (28/09/1998) dưới sự chứng minh của HT.Thích Thanh Từ và chư tôn đức Tăng Ni, Phật tử gần xa.
Năm 2001, theo thỉnh cầu của gia đình và sự đồng ý của HT.Thích Thanh Từ, chùa Huỳnh Võ được đổi tên thành Thiền viện Tuệ Quang theo Quyết định số: 702/QĐ/THPG ban hành ngày 19/11/2001 và sinh hoạt, tu tập theo đường lối, chủ trương của Thiền phái Trúc Lâm. Để điều hành công tác Phật sự tại Thiền viện, Thiền phái đã lần lượt cử các Thầy: Thông Tông, Thông Hiếu, Thông Giáo, Thông Bản, Thông Phổ đảm trách chức vụ Trụ trì. Từ năm 2020, Thiền viện Tuệ Quang do Thầy Minh Tuệ trụ trì. Hiện tại, ngoài việc sinh hoạt, tu học cũng như hướng dẫn Phật tử tu học theo tinh thần nội quy cùng chủ trương, đường lối của Thiền phái và tinh thần Hiến chương GHPGVN, Thiền viện còn đặc biệt chú trọng đến việc đưa thiền vào trong đời sống thực tiễn thông qua phương châm: Chậm – Nhẹ – Mỉm cười.
